ತುಮಕೂರು

ಕರ್ನಾಟಕದ ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಜಿಲ್ಲೆ ತುಮಕೂರು ಹಾಗೂ ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಕೇವಲ 65 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯು ತನ್ನ ಗಡಿಯನ್ನು ರಾಜ್ಯದ 8 ಜಿಲ್ಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದೆ, ಇದು ರಾಜ್ಯದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜಿಲ್ಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಗಡಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ; ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಹಾಸನ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕಮಂಗಳೂರು, ನೈಋತ್ಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಮಂಡ್ಯ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ರಾಮನಗರ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ, ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯಕ್ಕೆ ಅನಂತಪುರಂ (ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ) ದಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ . ತುಮಕೂರಿನ ಆರಂಭಿಕ ಇತಿಹಾಸವು ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಶ 400 ರ ಗಂಗಾ ರಾಜವಂಶದ ತಾಮ್ರ ಫಲಕಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಂತಹ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ‘ಕಲ್ಪತರು ನಾಡು’ (ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ಭೂಮಿ) ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ಜಿಲ್ಲೆ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಪ್ರಮುಖ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರ ಕೂಡ ಹೌದು; ತುಮಕೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ, ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, ದಂತ, ಪದವಿ ಮತ್ತು ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್‌ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಕಾಲೇಜುಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಇಂಡಿಯಾ ಫುಡ್ ಪಾರ್ಕ್‌ನ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಮೆಗಾ ಫುಡ್ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಉದ್ಯಮಿಗಳಿಗೆ ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಪ್ಲಾಟ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ, ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್ಸೈಟ್ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ

ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಮಾರ್ಕೊನಹಳ್ಳಿ: ಮಾರ್ಕೊನಹಳ್ಳಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಕುಣಿಗಲ್ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಶಿಂಸ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೈಸೂರಿನ ರಾಜ 4ನೇ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರು ದಿವಾನ್ ಭಾರತ ರತ್ನ ಸರ್ ಎಂ. ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯನವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಬಳಸಿದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಿಂದಾಗಿ ಈ ಯೋಜನೆಯು ಬಹಳ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಸೈಫನ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮೊದಲ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಇದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ, ಅಣೆಕಟ್ಟು ಗರಿಷ್ಠ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ತಲುಪಿದಾಗ, ಈ ಸೈಫನ್‌ಗಳು ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ನೀರನ್ನು ಗೇಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ನೀರು ಹರಿಯುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಗೇಟ್‌ಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಮುಚ್ಚಿರುವ ಇತರ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಇಲ್ಲಿ ಗೇಟ್‌ಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ತೆರೆದಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅಣೆಕಟ್ಟು ತುಂಬದ ಹೊರತು ನೀರು ಹರಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಗಾಳಿ ಬೀಸುವುದನ್ನು ನೀರಿನ ಹರಿವಿನ ಆಧಾರವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಕಾಲದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಭಾರತ ರತ್ನ ಸರ್ ಎಂ. ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯನವರ ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಇದು ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.
ಪಾವಗಡ: ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಧಾನ ತಾಲೂಕಿನ ಕಚೇರಿಯು ಸಹ ಪಾವಗಡದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ ಅಲ್ಲದೆ ಪಾವಗಡವು ಜನಪ್ರಿಯ ಪಾವಗಡ ಕೋಟೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ, ಪಾವಗಡ ಕೋಟೆಯು 700 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ ಹಾಗೂ ಇದನ್ನು 14ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರದ ಆಡಳಿತಗಾರರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಜೆಗಳಿಗಾಗಿ 7 ಸುತ್ತಿನ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ,ಪಾವಗಡ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಗೆ ತಲುಪಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಟ್ರೆಕ್ಕಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಹೋದರೆ ಸುಮಾರು 2 ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಆಗಬಹುದು. ಟ್ರೆಕ್ಕಿಂಗ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುವುದಕ್ಕಾಗಿ ದಾರಿ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಸ್ಥಳಗಳ ಲಭ್ಯವಿದೆ, ಬಿಸಿ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ತಂಪಾದ ಗಾಳಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಾಧಾನಕರ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಹತ್ತಿದಾಗ ನಮಗೆ ಹನುಮಂತದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಹಾಗೂ ಬೆಟ್ಟದ ಕೆಳಗೆ ಟ್ರಿಕ್ಕಿಂಗ್ ಮಾಡುವ ಜನಗಳಿಗಾಗಿ ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ನೀರು, ಹಣ್ಣುಗಳು, ಆಹಾರ ಈ ರೀತಿ ಅಗತ್ಯವಾದಂತಹ ವಸ್ತುಗಳ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಶನಿ ಮಹಾತ್ಮನ ದೇವಾಲಯವು ಪಾವಗಡದ ಬೆಟ್ಟದ ಬುಡದಲ್ಲಿದೆ. ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ (ಜುಲೈ-ಆಗಸ್ಟ್) ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಾವಗಡಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.
ಮಧುಗಿರಿ ಕೋಟೆ: ಮಧುಗಿರಿ ಒಂದೇ ಬೆಟ್ಟವಾಗಿದ್ದು ಏಷ್ಯಾದ 2ನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಏಕಶಿಲೆ ಸ್ತಬ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಮಧುಗಿರಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. , ಬೆಟ್ಟವು ಕಡಿದಾದ ಇಳಿಜಾರಿನಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ದಿನದ ಟ್ರೆಕ್ಕಿಂಗ್ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿದೆ , ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆಯು ಲಭ್ಯವಿದೆ ಮತ್ತು ಸುಲಭವಾಗಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಬಹುದು. ಕಡಿದಾದ ಏರಿಕೆಯ ಕಾರಣ ಇಲ್ಲಿ ಟ್ರೆಕ್ಕಿಂಗ್ ಮಾಧ್ಯಮ ಹಾಗು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿರುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಲು ನಿಮಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಸೈಡ್‌ಬಾರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಬ್ಬಿಣದ ಸರಳುಗಳಿವೆ.
ಬೋರಾನ ಕಣಿವೆ: ಸುವರ್ಣಮುಖಿ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಜಲಾಶಯದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ಥಳವಿದ್ದು ಇದೊಂದು ಉತ್ತಮವಾದ ಪಿಕ್ನಿಕ್ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.
ದೇವರಾಯನ ದುರ್ಗಾ: ದೇವರಾಯನ ದುರ್ಗದ ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಯೋಗ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ, ಭೋಗ ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ಭಗವಾನ್ ಹನುಮಂತ ದೇವರಿಗಾಗಿ ಅರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಸಂಜೀವರಾಯ ದೇವಾಲಯ ಗಳ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ನರಸಿಂಹ ದೇವಾಲಯದ ಹತ್ತಿರ ನರಸಿಂಹ ತೀರ್ಥ,ಪರಾಶರ ತೀರ್ಥ ಮತ್ತು ಪಾದ ತೀರ್ಥ ಎಂಬ ಮೂರು ಪವಿತ್ರ ಕೊಳಗಳಿವೆ. ಪಾದ ತೀರ್ಥ ಕೊಳವು ದೊಡ್ಡ ಗುಹೆಯೊಳಗೆ ಇದೆ. ಭಗವಂತ ರಾಮ, ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿ ಸೀತಾ ಮತ್ತು ಸಹೋದರ ಲಕ್ಷ್ಮಣರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ಮತ್ತೊಂದು ಗುಹೆಯ ಒಳಗಡೆ ಇದೆ. ಜಯಮಂಗಳ ಮತ್ತು ಶಿಂಸ ನದಿಗಳು ಈ ಬೆಟ್ಟದ ಶ್ರೇಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿವೆ. ದೇವರಾಯನ ದುರ್ಗವನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿ ಮತ್ತು ಒಂದು ಅದ್ಬುತ ಟ್ರೆಕ್ಕಿಂಗ್ ಅನುಭವವನ್ನು ಪಡೆಯಿರಿ. ದೇವಾರಾಯನ ದುರ್ಗದ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿಂದ ತುಮಕೂರಿನ ರಮಣಿಯವಾದ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಕಣ್ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
ನಾಮದ ಚಿಲುಮೆ: ದೇವರಾಯನ ದುರ್ಗ ಬೆಟ್ಟದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ, ನಾಮದ ಚಿಲುಮೆ, ಇದು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಹರಿಯುವ ಸಣ್ಣ ನೀರಿನ ಝರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ತ್ರೇತಾ ಯುಗದಿಂದಲೂ ಈ ನೀರಿನ ಹರಿವು ಹರಿಯುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಭಗವಂತ ರಾಮನಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ವನವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಮನು ನೀರು ಪಡೆಯಲು ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಬಾಣವನ್ನು ಹೊಡೆದಿದ್ದಾನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದು ಅಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಚಿಲುಮೆಯೊಂದು ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಮತ್ತು ಅಂದಿನಿಂದ ಈ ಚಿಲುಮೆಯು ಎಂದಿಗೂ ಒಣಗಿ ಹೋಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಮೂಲವು ಇಂದಿನವರೆಗೂ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ, ಇದು ಸಣ್ಣ ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಸುಂದರವಾದ ಜಿಂಕೆ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಹುಲಿಯೂರು ದುರ್ಗಾ: ಕೆಂಪೇಗೌಡ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಹಳೆಯ ಕೋಟೆಯು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕೋಟೆಯು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 2771 ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಧಾನ್ಯ, ಬ್ಯಾರಕ್, ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಸಂಗ್ರಹ ಘಟಕಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಹುತ್ರಿದುರ್ಗ: ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 3808 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಕೋಟೆಯು ಇದಾಗಿದ್ದು, ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶಂಕರೇಶ್ವರ ದೇವರ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ.
ಚೆನ್ನೈರಾಯನ ದುರ್ಗಾ: ಇದು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 3734 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಬೆಟ್ಟವಾಗಿದ್ದು , ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ಕೋಟೆ, ತೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಈಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ.
ಶಿರಾ: ಶಿರಾ ಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಕೋಟೆಯನ್ನು ರಂಗಪ್ಪ ನಾಯಕರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಶಿರಾವನ್ನು ನಂತರ ಬಿಜಾಪುರದ ಅಂದಿನ ಜನರಲ್ ಆಗಿದ್ದ ರನದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು, ಶಿರಾದಲ್ಲಿ ಜುಮಾ ಮಸೀದಿ ಮತ್ತು ಮಲಿಕ್ ರಿಹಾನ್ ಸಮಾಧಿ, ಇಬ್ರಾಹಿಂ ರೌಜಾ ಸಮಾಧಿ,ಅರಮನೆಯ ಅವಶೇಷಗಳು, ಸುಂದರ ಉದ್ಯಾನವನ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ.
ಕಂಡಿಕರೆ: ಈ ಸ್ಥಳವು ಪಾಳುಬಿದ್ದ ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ದೇವಸ್ಥಾನನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಮಿಡಿಗೇಶಿ: ಅದ್ಭುತ ಬೆಟ್ಟದ ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು
ನಾಗಲಾಪುರ: ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಕೇದಾರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಇಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿವೆ.
ನಿಡುಗಲ್: ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 3769 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದ್ದು , ಈ
ನಿಟ್ಟೂರ್: ದಕ್ಷಿಣದ ಐಹೊಳೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ನಿಟ್ಟೂರು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು, ಪದ್ಮಾವತಿ, ಮರಿಯಮ್ಮ ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಜೈನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಇವೆ.
ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಕಾಣಬಹುದು .
ನೊಣವಿನಕೆರೆ: ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಬೆಟೆರಾಯಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಗರಿಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳು ಇಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿವೆ. ನೊಲಾಂಬಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನೊಣವಿನಕೆರೆ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು.
ಥೀಟಾ ಜಲಾಶಯ: ತುಮುಕೂರಿನಿಂದ 30 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಸರೋವರ ಇದಾಗಿದ್ದು ಮತ್ತು ಇದೊಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಪಿಕ್ನಿಕ್ ಸ್ಪಾಟ್ ಆಗಿದೆ.

ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ಥಳಗಳು

ಸಿದ್ಧಗಂಗ: ಇದೊಂದು ಪವಿತ್ರವಾದ ಯಾತ್ರಾಸ್ಥಳ ಹಾಗೂ ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ಸಿದ್ದಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ 6 ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಪ್ರಮುಖ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಯಾತ್ರಾ ಕೇಂದ್ರವಾದ ವೀರಶೈವ ಮಠವು ಈ ದೇವಾಲಯದ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ. ಮಠವು ಪ್ರತಿದಿನ ಸಾವಿರಾರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ದಾಸೋಗವನ್ನು ನೆಡೆಸುತ್ತದೆ . ಈ ಮಠವು ಪ್ರಮುಖ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.
ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದಗಂಗ ಮಠ: ಕ್ರಿ.ಶ 14 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದಗಂಗಾ ಮಠವನ್ನು ಶ್ರೀ ಗೋಸಲ ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದಗಂಗ ಮಠದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಗತಿಪರ ಇತಿಹಾಸ, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಳೆದ ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಇಬ್ಬರು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡರಾದ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಉದ್ದಾನ ಶಿವಯೋಗಿ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಪವಿತ್ರ ಶಿಶ್ಯರಾದ ಡಾ.ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಶಿವಕುಮಾರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಸಮರ್ಪಣೆ, ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಗೆ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು.ಇವರನ್ನು ನಡೆದಾಡುವ ದೇವರು (ವಾಕಿಂಗ್ ಗಾಡ್) ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇವರನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಧರ್ಮದ ಜನರು ಗೌರವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಠವು 1963 ರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಸಿದ್ದಗಂಗ ಎಜುಕೇಶನ್ ಸೊಸೈಟಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು ಮತ್ತು 128 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಜಾತಿ ಅಥವಾ ಧರ್ಮದ ಯಾವುದೇ ತಾರತಮ್ಯವಿಲ್ಲದೆ 10,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಬಡ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಉಚಿತ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಮಠವು ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಧ ಮಕ್ಕಳ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಸಹ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು 100 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಂಧ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಉಚಿತ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಸೌಲಭ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಉಚಿತ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಲಕ್ಷ್ಮೀಕಾಂತಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ: ತುಮಕೂರು ಪಟ್ಟಣದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯ.
ಅಮೃತೂರು : ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಲದಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.
ಭಾಸ್ಮಂಗಿ: ಈ ಸ್ಥಳವು ತುಮಕೂರಿನಿಂದ 42 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಭಸ್ಮಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವಿರುವ ಕೋಟೆಯ ಬೆಟ್ಟ. ಭಾಸ್ಮಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೈದರ್ ಅಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಅರಮನೆ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ನೀರು ಸರಬರಾಜು ಕೇಂದ್ರವಿದೆ.
ಅರಲಗುಪ್ಪೆ: ಈ ಸ್ಥಳವು 9 ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಲ್ಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಇದನ್ನು ಗಂಗಾ-ನೊಲಾಂಬಾ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಬಾಣಸಂದ್ರ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ 6 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಕಲ್ಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸೀಲಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತದ ಜೊತೆಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಅದ್ಭುತವಾದ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವ ಶಿವನ ಶಿಲ್ಪವಿದೆ ಮತ್ತು 8 ದಿಕ್ಪಾಲಕರ (ಕಾವಲುಗಾರರು) ಅವರ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸುತ್ತುವರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅರಲಗುಪ್ಪೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸಹ ಕಾಣಬಹುದು. ಒಳಗಿನ ಗರ್ಭಗೃಹದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಭವ್ಯವಾದ ಚಿತ್ರವಿದೇ. ಅರಲಗುಪ್ಪೆಯಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಗಂಗಾ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ.
ಗೋರವನಹಳ್ಳಿ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ: ಕೊರಟಗೆರೆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ತುಮಕೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು 30 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ಗೋರವನಹಳ್ಳಿ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುವ ದೇವತೆ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವತೆ,ಮತ್ತು ಈ ದೇವಿಯು ಸ್ವಯಂಭೂತಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ (ಸ್ವಯಂ-ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ). ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ಶುಕ್ರವಾರದಂದು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಭಕ್ತರ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಬಗೆಹರಿಯುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ದೊಡ್ಡದಾದ, ಬಹುವರ್ಣದ ಗೋಪುರವನ್ನು ಮತ್ತು ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಕಮಾನುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಕಡೆ ವರಾಂಡಾಗಳಿವೆ.
ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕೈದಾಳ: ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ಜಕಣಾಚಾರಿ ಮತ್ತು ಢಕಣಾಚಾರಿ (ತಂದೆ ಮಗ) ಶಿಲ್ಪಿ ಜೋಡಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಶ್ವ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಶಿಲ್ಪಿ ಕೂಡ ಜಕಣಾಚಾರಿ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೂ, ಕೈದಾಳದಲ್ಲಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಾಲಯದ ಭವ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ದೇವತೆಯ ವಿಗ್ರಹವು ಬೇಲೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಲಯದಂತೆಯೇ ಇದೆ. ಕಪ್ಪು ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಚೆನ್ನಕೇಶವನ 5 ಅಡಿ 6 ಇಂಚು ಎತ್ತರದ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ದೇವತೆಯರಾದ ಶ್ರೀದೇವಿ ಮತ್ತು ಭೂದೇವಿ ಸುತ್ತುವರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ಸುಂದರವಾಗಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಶಿಲ್ಪಗಳ ಕೆತ್ತನೆ ಇಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.ಒಂದು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ದಂತಕಥೆಯು ಈ ದೇವಾಲಯದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಒಮ್ಮೆ, ಜಕಣಾಚಾರಿ ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿ ಮತ್ತು ಹುಟ್ಟಲಿರುವ ಮಗುವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ತನ್ನ ಕಲೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಗಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಸಮಯ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಹಲವಾರು ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆಯೆ ಅವರು ಬೇಲೂರು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕೆತ್ತಿಸಲು ಒಪ್ಪುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಅದರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, ಜಕಣಾಚಾರಿಯ ಬೆಳೆದ ಮಗ ಢಕಣಾಚಾರಿಯೂ ತನ್ನ ತಂದೆಯನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಮನೆ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಢಕಣಾಚಾರಿಯೂ ಬೇಲೂರು ತಲುಪಿ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಹೋಗುತ್ತಾನೇ. ಅವರು ಕೆತ್ತಿದ ದೇವಾಲಯದ ವಿಗ್ರಹದಲ್ಲಿನ ದೋಷವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತಾನೇ. ಕೋಪಗೊಂಡ, ಜಕಣಾಚಾರಿ ಒಂದು ಕಳಂಕ ಉಂಟಾಗಬಹುದೆಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ದೋಷ ಕಂಡುಬಂದಲ್ಲಿ ಅವನು ತನ್ನ ಕೈಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸುವುದಾಗಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ನಂತರ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸ್ಯಾಂಡಲ್ ಪೇಸ್ಟ್ನಿಂದ ಮುಚ್ಚಲಾಯಿತು, ಅದು ಹೊಕ್ಕುಳ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಗದಲ್ಲೂ ಒಣಗುತ್ತದೆ. ಢಕಣಾಚಾರಿ ಒಂದು ಕೋಲನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಇರಿದನು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಕಪ್ಪೆ ಒದ್ದೆಯಾದ ಕುಳಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿದರು. ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದಂತೆ ಜಕಾನಾಚಾರಿ ಬಲಗೈ ಕತ್ತರಿಸಿದ. ಈ ಪ್ರತಿಮೆ ‘ಕಪ್ಪೆ ಚನ್ನಿಗರಾಯ’ (ಕಪ್ಪೆ ಎಂದರೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಮಂಡೂಕ) ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಯಿತು. ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯನ್ನು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಈ ಯುವಕನ ಬಗ್ಗೆ ಕುತೂಹಲದಿಂದ,ಜಕಣಾಚಾರಿಯೂ ವಿಚಾರಿಸಿದಾಗ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ, ಜಕಣಾಚಾರಿಯೂ ಢಕಣಾಚಾರಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಮಗನೆಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ನಂತರ, ಜಕಣಾಚಾರಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪಟ್ಟಣವಾದ ಕೈದಾಳದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಯೋಚನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ . ತಂದೆ-ಮಗನ ಜೋಡಿ ನಂತರ ಕೈದಾಳಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ಅಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ಜಕಣಾಚಾರಿ ತನ್ನ ಕೈಯನ್ನು ಹಿಂತಿರುಗಿ ಪಡೆದನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ (ಆದ್ದರಿಂದ ಕೈದಲಾ (ಕೈ ಎಂದರೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಹಸ್ತ). ಆದ್ದರಿಂದ, ಜಕಣಾಚಾರಿಯೂ ಅವರ ಪತ್ನಿ ಮತ್ತು ಮಗನೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಒಂದಾದರು ಎಂದು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ತುರುವೆಕೆರೆ: ತುರುವೆಕೆರೆ ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಶ 13 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜರ ‘ಅಗ್ರಹಾರ’ (ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಪುರೋಹಿತರಿಗೆ ಒದಗಿಸಿದ ಭೂಪ್ರದೇಶ). ತುರುವೆಕೆರೆ ಅನೇಕ ಉತ್ತಮವಾದ ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯೆಂದರೆ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಇದನ್ನು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸೋಮನಾಥಪುರ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮಹಾದಂದನಾಯಕ ಸೋಮಣ್ಣ ಅವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಶಿವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಒಂದೇ ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಿದ ಸರ್ಪ ಹೆಡೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಉತ್ತಮ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಿದ ನಂದಿ (ಶಿವನ ವಾಹನ) ಪ್ರತಿಮೆಯೂ ಇದೆ, ಅದು ಇಂದಿಗೂ ತನ್ನ ಹೊಳಪನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಸಾಬೂನು ಕಲ್ಲು ಇದೆ, ಅದನ್ನು ಬಡಿದಾಗ ಲೋಹೀಯ ಶಬ್ದವನ್ನು ಕೇಳಬಹುದು. ಶಿವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ಮೂಲ ಶಂಕರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ 1260 ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಜಾ ನಗರ (ಉತ್ತರ ಭಾರತೀಯ) ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವಿದೆ.
ಸೀಬಿ: ಸೀಬಿಯು ತುಮಕೂರಿನಿಂದ 24 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ, ಇಲ್ಲಿ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೇ ಮತ್ತು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಯಡಿಯೂರು : ಯಡಿಯೂರು ಜನಪ್ರಿಯ ವೀರಶೈವ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಕ ಮತ್ತು ಲೇಖಕ ತೋಟದ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗರ ದಿವ್ಯ ಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ತೋಟದ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗ ಸ್ವಾಮಿಯವರ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸಿದ್ಧಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ವಾರ್ಷಿಕ ಜಾತ್ರೆಯು ಮಾರ್ಚ್-ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು 15 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಮೆರವಣಿಗೆಯ ರಥಾ 6 ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಿನ ಚಕ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರು ವ ಭವ್ಯವಾದ ರಥವಾಗಿದೆ.
ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ: ಈ ಸ್ಥಳವು ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರೇಣುಕಾದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಎರಡು ಅಂಜನೇಯ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ.
ಗುಲೂರು: ಈ ಸ್ಥಳವು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಜೇಡಿಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಮಾಡುವ ಬೃಹತ್ ಗಣೇಶ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ .
ಹೊಲವನಹಳ್ಳಿ: ಬೃಂದಾವನ (ಉದ್ಯಾನ) ದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರಸ್ವಾಮಿಯವರ ಸಮಾಧಿಯು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ.
ಹೊಸಹಳ್ಳಿ: ಕಲ್ಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಈ ಸ್ಥಳವು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ
ಹುಳಿಯಾರು: ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ರಂಗನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು .
ಕಡಬಾ: ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ರಾಮ ದೇವಾಲಯವು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ.
ಕಡಸೂರು : ಭೈರವ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.
ಕೆರೆಗೋಡಿ: ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ಶಂಕರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು ಹಾಗೂ ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಹೂವುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮರ ಗಿಡಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ ಉದ್ಯಾನವನವನ್ನು ಸಹ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ
ಕೊರಟಗೆರೆ: ಗುಹೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಈ ಸ್ಥಳದ ವಿಶೇಷತೆಯಾಗಿದೆ.
ಕುಣಿಗಲ್: ಹೊಯ್ಸಳ ಯುಗದ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಶಿವರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಪದ್ಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.
ಸಿದ್ದರಬೆಟ್ಟ: ಸಂತ ಗೋಸಾಲ ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿಯ ಸಮಾಧಿಯು ಇಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನ ಬೆಟ್ಟಗಳು, ಗುಹೆ ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ವಸಂತಕಾಲಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ .
ತಂದಾಗ: 14 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ ಚನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇಲ್ಲಿದೆ.
ತುರುವೇಕೆರೆ:ಈ ಸ್ಥಳವು ಬಸವ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಚಂಗಿಯರಾಯ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಶಂಕರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ
ವಿಜ್ಞಸಂತೆ : ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಬಾಲಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಸ್ಥಳವು ಇದಾಗಿದೆ .

ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಪಾವಗಡ ಸೌರ ಉದ್ಯಾನವನ: ಪಾವಗಡ ಸೌರ ಉದ್ಯಾನವನವು ಪಾವಗಡ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸೌರ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿದೆ, ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಈ ಸೌರ ಉದ್ಯಾನವನವು ಒಟ್ಟು ಸುಮಾರು 13,000 ಎಕರೆ ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು 2018 ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸೌರ ವಿದ್ಯುತ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (KSPDCL) ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ. ಸೌರ ಶಕ್ತಿ ನಿಗಮ (SECI) ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಇಂಧನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (KREDL) ನಡುವಿನ ಜಂಟಿ ಯೋಜನೆ ಇದಾಗಿದೆ. ಈ ಉದ್ಯಾನದ ಒಟ್ಟು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ 2,000 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್. ಈ ಉದ್ಯಾನದ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಬದಲು, KSPDCL ರೈತರು / ಭೂಮಾಲೀಕರೊಂದಿಗೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಬಾಡಿಗೆ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಗುತ್ತಿಗೆ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸೌರ ನೀತಿಯ 2014-2021ರ ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಇದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಂದ ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಇಂಧನ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಇಂಡಿಯಾ ಫುಡ್ ಪಾರ್ಕ್: ಇಂಡಿಯಾ ಫುಡ್ ಪಾರ್ಕ್ ಭಾರತದ ಮೆಗಾ ಫುಡ್ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಮೆಗಾ ಫುಡ್ ಪಾರ್ಕ್ ಎಂಬುದು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದ ಒಂದು ಯೋಜನೆಯಾಗಿದ್ದು, ರೈತರು, ಸಂಸ್ಕಾರಕಗಳು ಮತ್ತು ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಜೋಡಿಸುವ ಯಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆ ಗರಿಷ್ಠವಾಗುವುದು, ಬೆಳೆಗಳು ವ್ಯರ್ಥವಾಗುವುದನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು, ರೈತರ ಆದಾಯ ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.
ಗುಬ್ಬಿ: ಜನಪ್ರಿಯ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಗದ್ದೆ ಮಲ್ಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಗುಬ್ಬಿ ಚೆನ್ನಬಸವೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಈ ನಗರವು ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯಾಗಿದೆ.

ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ವನ್ಯಜೀವಿ

ಕಗ್ಗಲಾಡು ಪಕ್ಷಿಧಾಮ: ತುಮಕುರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಅಪರಿಚಿತ ಹಳ್ಳಿಯು ಇದಾಗಿದ್ದು, ಈ ಹಳ್ಳಿಯು ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಕೊಕ್ಕರೆ ಮತ್ತು ಬೂದು ಬಣ್ಣದ ಹೆರಾನ್‌ಗಳ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ, ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಈ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಗೂಡು ಕಟ್ಟುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಿಯು ವರ್ಣರಂಜಿತ ಅಳಲು ಮತ್ತು ವರ್ಣರಂಜಿತ ಪುಕ್ಕಗಳು ಸಿಂಗಾರಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮನೆಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಹಳೆಯ ಹುಣಸೆ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ಗೂಡು ಕಟ್ಟುತ್ತವೆ . ಕಗ್ಗಲಾಡು ಪಕ್ಷಿಧಾಮವು ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೊಕ್ರೆಬೆಲ್ಲೂರ್ ಪಕ್ಷಿಧಾಮದ ನಂತರ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಬಣ್ಣದ ಕೊಕ್ಕರೆಗಳ ಅಭಯಾರಣ್ಯ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜನವರಿಯಿಂದ ಆಗಸ್ಟ್ ವರೆಗೆ, ಕಗ್ಗಲಾಡು ಪಕ್ಷಿಧಾಮದಲ್ಲಿ ಸ್ಕ್ವಾಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮೈಟಿ ವಿಂಗ್ ಫ್ಲಾಪ್ಗಳೊಂದಿಗೆ ಇತರ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಚಿಲಿಪಿಲಿಯೂ ಕೇಳಿಬರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮರದಲ್ಲೂ ಅನೇಕ ಗೂಡುಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು , ಮತ್ತು ನೀವು ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಹೋದರೆ ಪ್ರತಿ ಮರದ ಕೊಂಬೆಗಳು ಅನೇಕ ಗೂಡುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೃಶ್ಯವು ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ . ಕೊಕ್ಕರೆಗಳು ಗ್ರಾಮಸ್ಥರಿಗೆ ಮುಖ್ಯವಾದವು ಮತ್ತು ಅವರ ಸ್ವಂತ ಸಂತತಿಯಂತೆ.ಕಗ್ಗಲಾಡು ಪಕ್ಷಿಧಾಮ: ತುಮಕುರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಅಪರಿಚಿತ ಹಳ್ಳಿಯು ಇದಾಗಿದ್ದು, ಈ ಹಳ್ಳಿಯು ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಕೊಕ್ಕರೆ ಮತ್ತು ಬೂದು ಬಣ್ಣದ ಹೆರಾನ್‌ಗಳ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ, ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಈ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಗೂಡು ಕಟ್ಟುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಿಯು ವರ್ಣರಂಜಿತ ಅಳಲು ಮತ್ತು ವರ್ಣರಂಜಿತ ಪುಕ್ಕಗಳು ಸಿಂಗಾರಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮನೆಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಹಳೆಯ ಹುಣಸೆ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ಗೂಡು ಕಟ್ಟುತ್ತವೆ . ಕಗ್ಗಲಾಡು ಪಕ್ಷಿಧಾಮವು ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೊಕ್ರೆಬೆಲ್ಲೂರ್ ಪಕ್ಷಿಧಾಮದ ನಂತರ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಬಣ್ಣದ ಕೊಕ್ಕರೆಗಳ ಅಭಯಾರಣ್ಯ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜನವರಿಯಿಂದ ಆಗಸ್ಟ್ ವರೆಗೆ, ಕಗ್ಗಲಾಡು ಪಕ್ಷಿಧಾಮದಲ್ಲಿ ಸ್ಕ್ವಾಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮೈಟಿ ವಿಂಗ್ ಫ್ಲಾಪ್ಗಳೊಂದಿಗೆ ಇತರ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಚಿಲಿಪಿಲಿಯೂ ಕೇಳಿಬರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮರದಲ್ಲೂ ಅನೇಕ ಗೂಡುಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು , ಮತ್ತು ನೀವು ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಹೋದರೆ ಪ್ರತಿ ಮರದ ಕೊಂಬೆಗಳು ಅನೇಕ ಗೂಡುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೃಶ್ಯವು ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ . ಕೊಕ್ಕರೆಗಳು ಗ್ರಾಮಸ್ಥರಿಗೆ ಮುಖ್ಯವಾದವು ಮತ್ತು ಅವರ ಸ್ವಂತ ಸಂತತಿಯಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ತಮ್ಮ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು, ಹುಣಸೆ ಮರಗಳನ್ನು ಪಕ್ಷಿಗಳು ವಾಸಿಸಲು ಮತ್ತು ಗೂಡು ಕಟ್ಟಲು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ . ಇದಲ್ಲದೆ, ಪೊಟ್ಯಾಸಿಯಮ್ ಮತ್ತು ಫಾಸ್ಫೇಟ್ನಲ್ಲಿ ಹೇರಳವಾಗಿರುವ ಅವುಗಳ ಹಿಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಗ್ರಾಮಸ್ಥರ ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ಗೊಬ್ಬರವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಪಕ್ಷಿಗಳು ಸ್ಥಳೀಯ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರೊಂದಿಗೆ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಸಾಮರಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯಿಂದ ಬದುಕುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಆನಂದಿಸುತ್ತವೆ - ಮನುಷ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯ ನಡುವಿನ ಶಾಂತಿಯುತ ಸಹಬಾಳ್ವೆಯ ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆ ಈ ಪಕ್ಷಿಧಾಮವಾಗಿದೆ.